Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprowadziła możliwość przejścia na emeryturę częściową przed ukończeniem podwyższonego wieku emerytalnego.

Do przejścia na emeryturę częściową uprawnione są osoby przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, które są w stanie udowodnić długi staż ubezpieczeniowy – 35-letni u kobiet oraz 40-letni u mężczyzn.

W myśl przepisów na emeryturę mogą przejść osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku, które ukończyły powszechny wiek emerytalny. Do końca grudnia 2012 roku wiek ten wynosił 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn; od 1 stycznia 2013 r. ulega cyklicznemu wydłużeniu (o jeden miesiąc dla osób urodzonych w każdym kolejnym kwartale).

Wydłużenie wieku dotyczy wszystkich mężczyzn z podanej grupy wiekowej oraz kobiet, które urodziły się po 31 grudnia 1952 roku. Co za tym idzie, dla mężczyzny, który urodził się w II kwartale 1949 roku, wiek wynosi 65 lat i 6 miesięcy, zaś dla osoby urodzonej w sierpniu tego samego roku (III kwartał) – już 65 lat i 7 miesięcy.

Docelowo powszechny wiek emerytalny ma zostać ustalony na 67 lat.

Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., o ile spełnią określone wymagania, mogą przejść na wcześniejszą emeryturę. Alternatywą jest świadczenie pomostowe lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Nowelizacja z 11 maja 2012 roku wprowadziła także dodatkową możliwość – emeryturę częściową przewidzianą dla osób, które mimo niespełnienia wymogu wieku, spełniają łącznie dwa inne warunki: osiągnęły wiek wynoszący co najmniej 62 lata dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz posiadają wymagany okres składkowy: kobiety – 35 lat, mężczyźni – 40 lat.

Emeryturę częściową mogą uzyskać w pierwszej kolejności mężczyźni, którzy urodzili się w 1949 roku i dla których powszechny wiek emerytalny wynosi od 65 lat i 5 miesięcy do 65 lat i 8 miesięcy.

W przypadku kobiet, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku, emerytura częściowa będzie mogła zostać wydana dopiero po I kwartale 2021 roku. Dopiero wówczas kobiety osiągną wymagany wiek 62 lat, dla których podwyższony wiek emerytalny został określony na 62 lata i 1 miesiąc.
Wysokość emerytury częściowej

Emerytura częściowa stanowi 50% kwoty emerytury obliczonej według nowych zasad. Aby ustalić kwotę pełnej emerytury należy podzielić podstawę jej obliczenia przez średnie trwanie życia osoby, która ubiega się o świadczenie częściowe – z dnia przejścia na emeryturę.

Podstawę obliczenia kwoty emerytury, która została przyjęta do ustalenia wysokości emerytury, stanowi kwota zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowana na IKE ubezpieczonego w ZUS do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury częściowej oraz kapitału początkowego po waloryzacji. Kwota musi przy tym uwzględniać należne waloryzacje, zarówno roczne, jak i kwartalne, składek oraz kapitału początkowego.

Emerytura częściowa nie może zostać podwyższona do kwoty emerytury najniższej. O świadczenie może ubiegać się zarówno osoba, która nie pracuje, jak i taka, która osiąga dochody z tytułu zatrudnienia bez względu na ich wielkość. Warto przy tym pamiętać, że emerytura częściowa nie może ulec zawieszeniu bądź zmniejszeniu z racji osiągania przychodów.

Kiedy osoba podejmująca emeryturę częściową, osiągnie podwyższony wiek emerytalny, może ubiegać się o przyznanie pełnej emerytury.